هفته اول ماه آگوست مصادف با 17-11 مرداد ماه هر ساله به عنوان هفته جهانی تغذیه با شیر مادر نام گرفته است.در اسلام در مورد مزایا و شرائط تغذیه با شیر مادر آیات،روایات و احادیث فراوانی آمده است و تغذیه کودک با شیر مادر همواره مورد تاکید و توجه بوده است به گونه ای که در سوره مبارکه لقمان دوران شیردهی را دو سال ذکر می کند و پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) نیز شیر مادر را بهترین غذا برای کودک می داند.
ابن سینا در کتاب قانون در طب خود در اهمیت تغذیه با شیر مادر میگوید: شیر مادر برای نوزاد از هر شیر دیگری بهتر است، زیرا بیشتر از هر غذای دیگری، به گوهر غذائی نوزاد که در زندگی جنینی به او می رسد شباهت دارد. حتی به تجربه، ثابت شده است که در دهان گرفتن نوک پستان، در دفع آزار شیرخواران، بسیار سودمند است.
شیر مادر تا یکسالگی برای نوزاد بهترین است و موجب می شود نوزاد کمتر دچار عفونت های مختلف شود .شیر مادر بعلت دارا بودن ماده ایمنی به نام ایمونوگلوبین تا حدود زیادی اسهال و استفراغ نوزاد را کاهش می دهد و نسبت به بعضی بیماریهای دیگر ایجاد مصونیت نموده و می توان گفت اولین واکسن نوزاد است . شیرمادر نه تنها کاملترین غذا برای نوزاد است بلکه عامل مهمی در پیشگیری از عفونت و ضامن سلامت جسمی و روانی شیرخوار می شود
شیر مادر درجه حرارت مناسب داشته ، از آلودگی عاری است و میزان ابتلا به آسم و آلرژی را در شیرخوار کاهش می دهد.
شیر مادر آسودگی روانی و رشد عاطفی نوزاد را تامین می نماید و موجب افزایش ارتباط بین مادر و کودک می گردد
تغذیه با شیرمادر مواد زاید تولید نمی کند ، استفاده از شیرخشک با زباله هایی همچون بسته بندیهای قوطی شیرخشک و بطری و اتلاف بسته های کاغذی همراه است.
شیرمادر در هر زمانی با دمای مناسب و با توجه به نیاز کودک در دسترس اوست . و برای درست کردن شیرخشک نیاز به آب و استریل کردن بطری و سرشیشه و حمل آنها است . شیرمادر نیاز به حمل ندارد و هر کجا برود آمادگی تولید شیر وجود دارد بدون آنکه گرم یا سرد باشد.
شیر هر مادر مناسب با نیاز کودکش می باشد و حتی شیرمادر دیگر مناسب همان کودک نمی باشد . مسلما شیرخشک از این خاصیت برخوردار نیست. یعنی ترکیب شیر هر مادر متفاوت است و با توجه به نارس بودن کودک و یا خیلی موارد دیگر این ترکیب متناسب با نیاز کودک تغییر می کند .
بهترین راه برای تشخیص کافی بودن شیرمادر ، افزایش وزن و قد شیرخوار بر اساس منحنی رشد است که با مراجعه به پزشک کودکان و با بررسی رشد ماهیانه شیرخوار این کار میسر است . نوزاد در روزهای اول تولد کمی از وزن خود را از دست می دهد . این پدیده طبیعی است و نباید آنرا به حساب کمبود شیرمادر گذاشت . اصولا تشخیص کمبود شیرمادر و احتیاج به شیرخشک در صلاحیت پزشک کودکان است ، لذا بدون مشاوره با پزشک کودکان اقدام به تجویز شیرخشک ننمائید.
دوشیدن و نگهداری شیر مادر
شیر دوشیده شده را می توان تا 8 ساعت در درجه حرارت اتاق ، 24 تا 48 ساعت در یخچال ، مدت 3-2 هفته در جا یخی یخچال و ا تا 3 ماه در فریزرنگهداری نمود.
برای نگهداری شیر در فریزر بهتر است ز ظروف پلاستیکی (مثل قالب یخ) استفاده کرد و تا سه چهارم حجم ظرف را شیر ریخته ، در آن را بسته و در فریزر گذاشت. هنگام مصرف شیر دوشیده فریز شده ، هرگز ظرف محتوی شیر را نباید در حرارت اتاق یا روی اجاق ذوب کرد.
بلکه باید ظرف را زیر آب ولرم تکان داد تا کم کم یخ آن باز شود و یا ظرف محتوی شیر را در قابلمه ای که مقداری آب دارد قرار داد و قابلمه را گرم کرد. شیر ذوب شده باید طی نیم ساعت مصرف شود هرگز این شیر را نباید دوباره فریز کرد.
شیر دوشیده شده را بهتر است با قاشق ، سرنگ ، قطره چکان و یا فنجان به کودک داد و از شیشه یا بطری استفاده نکرد زیرا اگر کودکی به شیشه شیر عادت کرد از گرفتن سینه مادر خودداری خواهد نمود.
دو چیز همتا ندارد مهر مادر و شیر مادر